Gıda lojistiği; bozulabilir ürünlerin taşıma derecesi, nem ve havalandırma koşulları gözetilerek kara, hava ya da denizyoluyla taşınması, depolanması ve nihai tüketiciye ulaştırılmasına kadar izlenen süreçler bütünüdür.
Gıda lojistiğinin diğer ürünlerden en büyük farkı süreçlerin izlenebilir olması ve taşıma esnasında soğuk zincirin hiç kırılmaması ya da bu sürenin olabildiğince asgari seviyede tutulmasıdır. Bozulma riski olmaması için gıda güvenliği en üst seviyede dikkate alınmalıdır.
Ülkemiz soğuk zincirin sürekliliğinin sağlanması konusunda istenilen düzeye henüz gelememiş olmakla birlikte bu hususun geliştirilmesi konusunda atılan adımlarla ürünlerin raf ömürlerinda uzama sağlanmıştır. Ancak daha uzun bir raf ömrü için çalışanlara özel kıyafetler giydirilmesi ve ürünün bakteriyle irtibat riskinin sıfıra indirgenmesi gerekmektedir.
Soğuk zincirin sağlanması için alınabilecek önlemlerin bir bölümü
Alınabilecek önlemlerden bazılarıdır.
Unutulmamalıdır ki taşıma metodu ne olursa olsun aktarmalı servisler taşığıdı riskler sebebiyle mümkünse tercih edilmemelidir.
Gıda Lojistiğinin süreçleri lojistiğin süreçleri ile ana başlıklar olarak benzerlik göstermektedir. Bunlar:
Gıda lojistiğinde asıl fark süreçlerde izlenilen yöntemler ve sistem süresince yapılan kontrollerdir.
Sadece ürünlerin toplanması ve yetiştirilmesi olarak düşünülsede üretim süreci numunelerin düzenli kontrolü, üretim için gerekli yan ürünlerin sürekliliğinin temini ve stok riski&stok maliyeti seviyesinin optimum seviyede tutulması gibi başlıkları içeriğinde barındırmaktadır.
Gıda depolaması denildiğinde en büyük yatırımı soğuk hava depoları oluşturmaktadır. Bu tip depolarda ürün raf ömrünü uzatmak için soğutma alanlarının yanında hava geçişlerini önleyen hava kilit sistemleri(airlock) uygulanmakta ve sürekli kontrollerle(ph kontrol, kimyahane testleri gibi) ürünlerin kalitesi denetim altında tutulmaktadır. Çoğu zaman ürünlerin ham halde Depolama alanına geliyor olması sebebiyle ürünlerin paketlenmesi ve ayrıştırılması da çoğunlukla depolama esnasında yapılmaktadır. Doğru konumlandırılmış depolar dağıtım maliyetinin düşürülmesi için büyük önem arz etmektedir.
Nihai tüketiciye ulaşacak satış noktalarında stok süreleri ürünün bozulmasını önlemek amacıyla Asgari seviyede tutulmaktadır. Bu sebeple dağıtımın frekansı ürünlerin bozulması sürelerine sebebiyet vermeyecek kadar kısa ama düşük kapasite ile yapılacak taşımalarda oluşacak ek Taşıma masrafını bertaraf edecek kadar uzun olmalıdır. Bu sebeple dağıtımın planlanması için gerekli depo& tüketici arasında ki eş güdümlü stok kontrolünün anlık yapılabiliyor olması ve stok seviyelerinin doğru belirlenmesi çok önemlidir.
Bu bölüm sadece tüketimi arttırıcı aktiviteler ve müşteri geri bildirimlerinin yönetimi olarak ele alınabilir. Unutulmamalıdır ki lojistiğin sürekliliği müşteri memnuniyetinin doğru yönetilebilmesi ile mümkündür. Bu sebeple sadece malların fiziki sevki değil bilginin de system içerisinde heryöne sürekli ve eş zamanlı sevki önem arz etmektedir.
Kara ve deniz taşımacılığında soğutma ve ısıyı sabitleme özelliğine sahip ekipmanlarla, havayolunda ise uçağın ısı kontrollü bölümünde ya da soğuıtmalı konteynerler ile yapılan taşıma şeklidir. Burada öne çıkan ürünün soğutma sağlıyan bir ekipmanın içerisinde taşınıyor olmasınında ötesinde ısıyı sabitleme ve hatta nem ve havalandırma kontrolü sağlayabilme özelliğine sahip araçlarla yapılıyor ve ısı değişiminin (takometreler ile) takip edilebiliyor olmasıdır.
Gıda Lojistiğinde en önemli husus hizmet veren personelin sürece karşı profesyonel yaklaşımıdır. Özellikle ilaç ve kozmetik sektöründe hizmet alan firmaların kendi sektöründe geçmişi olan ya da eğitim almış buna ek olarak lojistik süreçlerde uzmanlaşmış satış temsilcilerini tercih etmeleri bu sebeptendir. Unutulmamalıdır ki lojistik her süreçler maruz etkilendiği alanların çeşitliliği sebebiyle (regulasyonlar, ambargolar, kısıtlamalar, hava şartları gibi) risk içermektedir. Gıda lojistiğinde (ya da perishable kargoda) tedarikçiyi öne çıkaran problem yaşandığında konuya yaklaşımı ve çözüme yönelik yeni stratejiler yaratabiliyor olmasıdır. Bu sebeple her ne kadar dijitalleşmeye talep çok yogun olsa da kaliteli insan kaynağı faktörü ve onun sürekli geliştirilmesi hala kaliteli servis için en belirleyici faktördür.
Yararlanılan Kaynaklar:
(1)
